Thái Thanh: Thời Lặng Câm
- Viết bởi FB-Danh-Ca-Thai-Thanh
chim nhất định lặng thinh.
Dẫu cho chim thèm khóc
Dẫu cho chim thèm cười Quan họ rằng, tôi hiểu rằng
Chim gìn giữ tiếng, tiếng chim Thanh.."
(Lên rừng ba mươi sáu thứ chim - tổ khúc Bầy chim bỏ xứ và hồi xứ - Phạm Duy)
Những giọng hát bất hủ theo thời gian không ít, nhưng giọng hát
bất hủ có tuổi thọ “kinh hoàng”, có sự kéo dài qua bao thăng trầm trong thời
chiến, len lỏi khắp chống Sài thành thì quả là hiếm...
Năm tôi 7,8 tuổi,.. thường khi trời gần sáng, Ba tôi thường mở
nhạc cho Tôi nghe. Có hôm Ông hỏi: Con thích nghe gì? Nhưng có hôm Ông không
hỏi, lúc đó tôi biết Ông muốn nghe nhạc Ông thích,..và hầu hết khi Ông không
hỏi tôi thích nghe gì, Ông luôn mở Thái Thanh.
Ba thích nghe từ lúc Bác Thanh hát trên Đài phát
thanh lúc chưa Giải Phóng, Ba thấy Nhạc do Bác Thanh hát luôn thích hợp nghe về
đêm hoặc sang sớm,..trời ơi?!, nghe nhạc mà phải…coi giờ.
Tên thật: Phạm Thị Băng Thanh
Năm sinh:1934 - Giáp Tuất, mạng Hỏa..
Nơi sinh: Hà Nội.
Thái Thanh đã
là giọng hát bất hủ, xứng đáng với Danh hiệu "Tiếng hát vượt thời gian”
Bà là một nữ ca sĩ rất nổi tiếng cả về giọng hát và cách sống,
cách đối nhân xử thế.
Gia đình Bà xưa kia tự thành lập một Ban nhạc
riêng có tên “Thăng Long”, Bà theo hát với gia đình từ lúc còn trẻ thơ,hát tại
các tụ điểm văn nghệ ở Hà Nội,..Đến năm 16 tuổi Bà đã được biết đến
rất nhiều và Thành Danh!! – thật đáng khâm phục.
Cha của bà là ông Phạm Đình
Phụng, có 2 vợ, vợ trước sinh ra Phạm Đình Sỹ và Phạm
Đình Viêm, vợ sau sinh ra Phạm Thị Quang Thái( Ca sĩ Thái Hằng), Phạm Đình Chương(
Ca Nhạc sĩ nổi tiếng Hoài Bắc) và con út là Phạm Thị Băng Thanh.Cũng phải
nhắc thrêm về Người anh cùng cha khác mẹ Phạm Đình Viêm được biết đến nhiều với
nghệ danh Hoài Trung. Thái Thanh, Thái Hằng, Hoài Bắc, Hoài
Trung đều hát trong ban hợp ca Thăng Long nổi tiếng thời bấy
giờ.[8]
Năm 1951,
Băng Thanh đi hát theo chị Quang Thái trong vùng kháng chiến với nghệ danh Thái
Thanh. Cũng trong năm này Thái Hằng cưới nhạc sĩ Phạm Duy. Khi gia đình Phạm Duy về Hà Nội rồi
chuyển vào Sài Gòn sống,
Thái Thanh cũng đi theo.
Năm 1965 bà ly dị Lê Quỳnh sau khi đã có
chung với nhau 3 con gái và 2 con trai. Con cả là Lê Thị Ý Lan sinh năm 1957,
Lê Xuân Việt sinh năm 1958, Lê Thị Quỳnh Dao sinh
năm 1960, Lê Thị Thanh Loan sinh năm 1962 và
Lê Đại sinh năm 1964. Trong số đó, Lê Thị Ý Lan sau này trở
thành ca sĩ nổi tiếng Ý Lan, còn Lê Thị Quỳnh
Dao cũng đi hát với nghệ danh Quỳnh
Hương.
Các cháu ngoại của bà cũng có nhiều người đi theo con đường
ca hát như Mai Linh, Ý Thi, Thanh Hương, Quỳnh Trang.
Bà chú trọng hát các nhạc phẩm của Phạm
Duy,dòng nhạc tiền chiến, Nhạc tình Việt Nam.
Có một điều lí thú, Bà
không theo học một lớp nhạc chuyên nghiệp nào, chỉ tự luyện giọng từ nhỏ theo
các lối dân ca của đồng bằng Bắc Bộ
(nếu tính các Ca Nghệ sĩ thành danh, chắc chỉ có Phi Nhung, Hoài Linh,..là có
cách vào dòng Nhạc như Bà). Nhưng Bà vượt xa hẳn lớp trẻ sau này chính là do Bà
đã tạo ra một trường phái riêng cho mình, hòa trộn giữa tính chất opera Tây Phương với dân nhạc Việt Nam. ,ảnh
hưởng tới nhiều nữ ca sĩ giọng cao của thế hệ sau như Mai Hương, Quỳnh Giao,Ánh Tuyết.
Sau 30 tháng 4 năm 1975 Bà
ở lại Việt Nam cho đến năm 1985 thì chuyển sang
định cư ở Hoa Kỳ. Tại đây bà tiếp
tục trình diễn và thâu âm cho đến khi nói lời giải nghệ vào năm 2002 - thật đáng nể trọng: hơn
50 năm ca hát và càng nể trọng hơn khi Bà giải nghệ lúc 68 tuổi – quả là độc
nhất.
Tuy đã giải nghệ 2002 nhưng
khoảng thời gian sau đó, thỉnh thoảng bà vẫn tham gia giọng hát của mình vào
các đêm diễn với vai trò đặc biệt.
Năm 2005, một đêm nhạc thính phòng nhằm mang tên
"Vinh danh Thái Thanh, tiếng hát vượt thời gian" được tổ chức
tại Montreal, Canada, với sự tham gia của Thái Thanh cùng nhiều ca sĩ nổi
tiếng của thế hệ sau như Tuấn Ngọc, Ý Lan, Trần Thu Hà,... Trong đêm nhạc này màn trình
diễn của bà được đánh giá là xuất sắc, dù trước đó đã có nhiều nghi ngờ về tuổi
tác, cũng như sức khỏe của bà.[3][11]. Năm 2006, bà trở lại là nhân vật chính trong đêm nhạc "Thái
Thanh và ba thế hệ"
Chính Nhạc sĩ Phạm Duy, người song hành với Thái Thanh trong phần
lớn các ca khúc của mình, từng cho rằng không ai có thể thay thế được Thái
Thanh trong sự diễn tả những sáng tác của ông.
Nhà văn Nguyễn Đình Toàn là
tác giả của nhiều bài viết về Thái Thanh, phần lớn là những bài phát biểu cảm
tưởng. Theo ông, trường hợp của Thái Thanh là một "trường hợp hãn
hữu", và "Máu lửa, chiến tranh, bom đạn, chia cắt, người sống, người
chết, nước mắt, mồ hôi, thấm nhập vào âm nhạc của chúng ta như thế nào, đều
được phản ánh qua tiếng hát Thái Thanh."
Bên cạnh đó, nhiều nhà phê bình, văn nghệ sĩ cũng có những bài
nhận định về Thái Thanh, những bài này thường mang tính ca ngợi, nhưThái
Thanh - tiếng hát trên trời của Thụy Khuê, Thái Thanh - tiếng mẹ sinh
từ lúc nằm nôi của Đỗ Việt Anh, Nụ tầm thanh của
Hoàng Hải Thủy...Giọng hát Thái Thanh được nhà văn Mai Thảo tặng cho một biệt danh mà sau này
thường được người ta nhắc đến, một cách trân trọng, bên nghệ danh của bà: Tiếng
hát vượt thời gian.
Bài hát Tôi rất thích
nghe Bà hát, và cả Ba, Mẹ tôi cũng rất mê, đó là “Đường xưa lối cũ”…
myhoanmy.
